Hạt tiêu là quả của cây hồ tiêu. Loài cây này có thân dạng dây leo, mọc thành đốt. Ở mỗi đốt lại mọc rễ để cây có thể bám và leo lên cột, giàn. Lá hồ tiêu có điểm tương đồng với lá trầu nhưng bé hơn, cứng và dày hơn.
Hạt tiêu xuất hiện từ khi nào?
Cây hồ tiêu được người Ấn Độ phát hiện ra cách đây khoảng 2000 năm trước Công Nguyên, tại những khu rừng hoang phía Tây Nam nước này (vùng Assam và Ghats). Thời điểm đó, đây được coi là cống phẩm quý giá dâng lên vua chúa, thậm chí họ còn dùng tiêu để bồi thường thiệt hại chiến tranh.
Mãi đến đầu thế kỷ 13, cây hồ tiêu mới được trồng rộng rãi và sử dụng như một loại gia vị trong nấu nướng. Lúc đó, hồ tiêu được ví như vàng đen – trở thành một loại đơn vị tiền tệ để trao đổi hàng hóa.
Vào khoảng thế kỷ 16, hồ tiêu vượt biên giới, lan rộng đến các nước khác trong khu vực Nam á và Đông Nam Á. Đến thế kỷ 19, hồ tiêu có mặt tại Châu Mĩ và Châu Phi
Hồ tiêu xuất hiện tại Việt nam vào thế kỷ 17, khi thực dân Pháp xâm lược, người Pháp đã trồng chúng. Hiện nay, Việt Nam là một trong những nước xuất khẩu hồ tiêu lớn nhất trên thế giới.
Việt nam có bao nhiêu loại tiêu?
Tại Việt Nam có 5 loại phổ biến, đó là tiêu đen, tiêu xanh, tiêu trắng (tiêu sọ), tiêu hồng và hạt mắc khén Tây Bắc.
1. Tiêu đen
Đây là loại tiêu quen thuộc nhất trong gian bếp của các gia đình Việt Nam. Để có được tiêu đen, người nông dân sẽ thu hoạch những quả tiêu đã trưởng thành nhưng vẫn còn xanh. Dấu hiệu nhận biết tiêu đã có thể thu hoạch để làm tiêu đen là khi trong chùm hồ tiêu đã bắt đầu xuất hiện một vài quả đỏ hoặc vàng. Sau thu hoạch, quả sẽ được đem phơi. Khi phơi khô, vỏ quả sẽ săn cứng lại và có màu đen, đó chính là tiêu đen.
Tiêu đen có vị cay, cùng với đó là mùi thơm nhẹ. Loại tiêu này thường được dùng để tăng vị cay ấm, tăng hương vị cho món ăn. Đặc biệt, sốt tiêu đen còn là loại gia vị ướp thịt “thần thánh”, giúp cho các món buffet nướng thơm ngon hết ý.
2. Tiêu xanh
Tiêu xanh là quả hồ tiêu chưa chín lắm. Nông dân thường sẽ thu hoạch cả chùm khi tiêu còn xanh, hạt chưa tạo so tiêu và còn mềm.
Loại tiêu này có vị cay nhẹ và hương thơm thoang thoảng ở mức độ vừa phải. Tiêu xanh có tính nóng ẩm, thường được dùng trong các món hầm để lấy hương và khử mùi của nguyên liệu. Ngoài ra, tiêu xanh còn được sử dụng trong các món nướng, trong đó không thể không nhắc tới ốc bươu nướng tiêu xanh dân giã mà vô cùng hấp dẫn.
3. Tiêu sọ (hồ tiêu trắng)
Tiêu sọ hay hồ tiêu trắng chính là loại tiêu thu được khi hái những quả hồ tiêu thật chín, vỏ đã chuyển đỏ và loại bỏ phần vỏ của chúng.
Loại tiêu này có màu trắng xám hoặc trắng ngà, có mùi thơm hơn vì đã được loại bỏ phần tinh dầu cay và phần vỏ. Tuy nhiên, tiêu sọ lại cay hơn bởi quả được thu hoạch khi đã rất chín.
Vì màu sắc đẹp, không làm mất đi tính thẩm mỹ của món ăn nên tiêu sọ thường được dùng để tạo mùi hương cho các thực đơn sang trọng.
4. Tiêu hồng (tiêu đỏ)
Tiêu hồng hay còn được gọi là tiêu đỏ. Đây là một loại cây bụi nhỏ có tên tiếng Anh Pink Pepper.
Tuy gọi là tiêu hồng trong tiếng Việt nhưng chúng vốn dĩ không thuộc họ nhà cây hồ tiêu và cũng không phải hạt tiêu. Chúng được gọi là tiêu hồng bởi có vỏ hồng thắm và mang vị cay nồng ấm như các loại tiêu khác.
5. Hạt mắc khén
Hạt mắc khén có vị cay và hương thơm khá tương đồng với tiêu. Đây là loại gia vị nổi tiếng của Tây Bắc. Chúng xuất hiện hầu hết trong các món ăn của người dân tộc khu vực này, đặc biệt là dân tộc Thái.
Đặc biệt, hạt mắc khén còn cho cảm giác cay, tê tê đầu lưỡi và có hương thơm nồng gấp nhiều lần hạt tiêu.